Thật trân trọng, Địa chí A Xan ghi lại toàn diện những giá trị đặc trưng của vùng đất Axan, một xã miền núi cao biên giới Việt - Lào thuộc huyện Tây Giang, Quảng Nam, nay là xã Hùng Sơn, TP Đà Nẵng. Cuốn sách là cái nhìn sâu sắc về địa lý tự nhiên, lịch sử hình thành, đời sống văn hóa, phong tục tập quán, con người, sản vật, cũng như tiềm năng và định hướng phát triển của địa phương vùng biên giới này…

Bh'riu Liếc trải lòng, trong bối cảnh tài liệu còn hạn chế, dấu tích lịch sử không rõ ràng, các nhân chứng sống là các bậc cao niên đã ở tuổi xế chiều, việc viết lại lịch sử và văn hóa vùng đất là một thử thách không nhỏ với ông. Tuy vậy, bằng ký ức được truyền lại từ ông bà, cha mẹ…, đặc biệt là bằng tình yêu sâu nặng với quê hương và với sự đồng hành quý báu của các Già làng trong những làng Cơ Tu nơi dải đất biên cương A Xan, Bh'riu Liếc đã vượt qua trở ngại để cho ra đời một bản địa chí mang tính nền tảng, giàu bản sắc quê hương Cơ Tu trên đại ngàn Trường Sơn. Từng trang sách là chất sống yêu thương, nương tựa vào nhau, đùm bọc nhau, tự lực, tự cường, yêu quý cái đúng, cái tốt, cái đẹp; ghét cái sai, cái ác, cái xấu; chung lòng, chung sức chống lại mọi sự bức ép, đè nén, đe dọa đến cuộc sống bình yên, tự do của dân làng Cơ Tu trong những năm tháng đất nước còn chiến tranh. Vẫn còn đó trên từng trang sách là chứng tích tại làng Adhun, trận đánh giặc Pháp đầu tiên ở vùng đồng bào Cơ Tu; trận đánh Mỹ tại làng T'râm, giải phóng huyện Tây Giang năm 1965… Truyền thống yêu quê hương, khát khao cuộc sống tự do, yên bình…, khát khao thoát khỏi nghèo khó, bần hàn của người A Xan như đốm lửa rừng gặp gió khi nhân dân được Đảng, Nhà nước, Ava Hồ dẫn dắt, người A Xan một lòng son sắt, trung thành, tin tưởng tuyệt đối vào Đảng và Bác Hồ, để làm nên một A Xan anh hùng, trung dũng trong kháng chiến.

Trong từng trang sách, chúng ta sẽ cảm nhận một quê hương trên đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, đó là Lộc Trời, Đỉnh Quế, đỉnh K'Lang, rừng Pơmu, ruộng bậc thang Chuôr… Những bản làng nép mình dưới những triền núi cùng mây ngàn dưới khói lam chiều, cùng uống rượu Tr'đin, cùng múa r'răm, t'tung da dá nghe già làng Cơ Tu kể chuyện xưa… Cuộc sống A Xan-Hùng Sơn đã thực sự đổi thay, cuộc sống nghèo khổ, lạc hậu đã lui dần. Bản làng bình yên, đời sống thêm no ấm, các em nhỏ có trường có lớp, người ốm đau có bệnh viện, trạm y tế…, một xã hội văn minh, tiến bộ, hướng tới phía trước là hợp tác, phát triển bền vững…

Cuốn sách đầy tâm huyết của Bh'riu Liếc được hoàn thành và ra mắt đúng dịp kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2-9 (1945-2025), đồng thời gắn với bước chuyển quan trọng trong bộ máy hành chính, thực hiện chủ trương tổ chức chính quyền hai cấp, càng làm cho cuốn sách đầy ý nghĩa và đầy ắp kỷ niệm. Đây không chỉ là một tư liệu quý để lưu giữ lại những giá trị truyền thống của vùng đất A Xan, xã Hùng Sơn hiện nay, mà còn góp phần thiết thực vào việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Cơ Tu - một di sản đang đứng trước nhiều thử thách của thời đại.

Địa chí Axan là tiếng nói từ ký ức, từ lòng đất, từ tình yêu quê hương của người con gắn bó máu thịt với núi rừng - Bh'riu Liếc, là một công trình khơi dậy niềm tự hào, trách nhiệm với quá khứ, hiện tại và tương lai của vùng đất biên cương Hùng Sơn, TP Đà Nẵng.

Hồng Thanh